Ký ức xe đạp: “Phượng Hoàng” – “Vĩnh Cửu”

“Trung Quốc đã từng được biết đến với cái tên “Vương quốc của xe đạp”. Các thương hiệu xe đạp truyền thống như Phượng Hoàng và Vĩnh Cửu đã từng tạo nên những kí ức khó quên trong lòng người dân Trung Quốc. Tuy nhiên, hiện nay, Trung Quốc đã trở thành một “Vương quốc của xe hơi”, trong khi xe đạp đã trải qua thời kỳ khó khăn.

May mắn thay, các thương hiệu sản phẩm Trung Quốc đã dần phục hồi và thăng hoa thông qua sự phát triển của internet. Ở một số thành phố, xe đạp đang trở nên quan trọng hơn, và đây cũng đang là xu hướng được rất nhiều người trẻ coi là một phương tiện giao thông “thời thượng”. Nếu một thành phố có các con đường riêng dành cho xe đạp, thì không chỉ có không khí trong lành mà cả việc tắc đường cũng không còn là một vấn đề đáng lo ngại. Kí ức về xe đạp, như “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu”, vẫn in sâu trong trái tim của nhiều thế hệ người dân, và chúng vẫn là một phần không thể thiếu trong hồi ức của họ cho đến ngày nay.”

Lịch sử hình thành và phát triển của xe đạp Phượng Hoàng

Những năm 70, 80 của thế kỷ trước, xe đạp địa hình , máy khâu và đồng hồ đeo tay là ba món vật tất yếu của thanh niên khi kết hôn. Cũng tựa như Mercedes-Benz và xe BMW của bây giờ, ngày ấy xe đạp tượng trưng cho phương tiện di chuyển “xa xỉ” thay cho đi bộ. Khoảng thời gian năm 1962-1986, Trung Quốc thực hiện chính sách dùng phiếu cung ứng xe đạp, với ba thương hiệu chính là: “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu” của Thượng Hải, “Bồ Câu” của Thiên Tân.

Thương hiệu xe đạp Phượng Hoàng được xây dựng từ năm 1959. Năm 1958, 267 nhà xưởng nhỏ của Thượng Hải lúc đó đã hợp nhất với nhau, xây dựng nên Xưởng xe đạp Thượng Hải số 3, cũng chính là tiền thân của xưởng xe đạp Phượng Hoàng. Không lâu sau khi thành lập, xe đạp nhãn hiệu Phượng Hoàng đã trở thành nhãn hiệu xe đạp nổi tiếng của mọi nhà, có một khoảng thời gian cung không đủ cầu. Những năm 70, trên khắp các phố lớn ngõ nhỏ của Trung Quốc, người ta đều có thể bắt gặp hình ảnh của xe đạp nhãn hiệu Phượng Hoàng. Ở trong các cửa hàng, xe đạp Phượng Hoàng luôn được ưu ái đặt ở nơi bắt mắt nhất, trở thành lựa chọn ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng khi mua xe đạp. Theo quan niệm của người Trung Quốc, “Phượng Hoàng” mang ý nghĩa tượng trưng cho cát tường và cao quý. Chính vì thế xe “Phượng Hoàng” cũng trở thành một món hồi môn rất “vẻ vang” của các cô gái khi về nhà chồng. Đầu những năm 90, trong tổng số xe đạp Trung Quốc được xuất khẩu đi, có tới 1/3 là xe đạp Phượng Hoàng.

Tìm hiểu thêm:

• XE ĐẠP MINI NHẬT CHO NGƯỜI CAO TUỔI
• XE ĐẠP: PHƯƠNG THỨC HỮU HIỆU NHẤT ĐỂ BẮT ĐẦU MỘT CUỘC SỐNG ĐƠN GIẢN
• LỊCH SỬ XE ĐẠP VĨNH CỬU (FOREVER BIKE)
• 8 ĐIỀU BẠN KHÔNG ĐƯỢC LÀM KHI ĐI XE ĐẠP Ở NHẬT BẢN

Năm 1992, công ty xe đạp Phượng Hoàng Thượng Hải chính thức được thành lập. Một năm sau, công ty xe đạp Phượng Hoàng Thượng Hải cải chế toàn bộ, trở thành công ty hữu hạn cổ phần, niêm yết trên sàn chứng khoán Thượng Hải và công khai phát hành cổ phiếu hạng A và hạng B. Trong một năm này, sản lượng năm của xe đạp Phượng Hoàng đạt 5.23 triệu chiếc. Tuy nhiên cũng vào thời kỳ này, trình độ kỹ thuật không cao, mà số xưởng sản xuất linh kiện xe đạp và xưởng xe đạp của Trung Quốc lại không ngừng tăng lên, hệ quả dẫn đến là ngành sản xuất xe đạp của Trung Quốc rơi vào giai đoạn bão hòa. Trong tình cảnh đó, xưởng xe đạp Phượng Hoàng không những không nghĩ cách để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình, ngược lại còn thu hồi quyền sử dụng thương hiệu để các xưởng nhỏ khác không thể mượn hiệu ứng sản phẩm của mình. Thế nhưng trái với mong muốn của “Phượng Hoàng”, sau nhiều năm liên kết kinh doanh, các xưởng xe đạp nhỏ cũng sớm đã có năng lực sản xuất tương đương. Sau khi thoát ly khỏi xưởng xe đạp Phượng Hoàng, bọn họ đua nhau thành lập thương hiệu cho chính mình, kéo nhãn hiệu Phượng Hoàng vào vũng bùn cạnh tranh giá thấp. Cùng với đó, các công ty xe đạp có vốn Đài Loan cũng như vốn nước ngoài cũng nhân thời cơ tấn công vào thị trường đại lục Trung Quốc. Năm 1992, công ty công nghiệp cơ khí Giant, đã thành lập công ty Giant Bicycles Trung Quốc 100% vốn tại Côn Sơn, Giang Tô. Các nhãn hiệu ngoại lai, điển hình như hãng xe GIANT từ lúc bắt đầu đã tránh xa cuộc cạnh tranh giá thấp, họ định vị cho sản phẩm của mình ở mức cao, không những kiếm được đủ lợi nhuận mà còn áp chế những nhãn hiệu lâu đời như xe đạp Phượng Hoàng.

Cho đến năm 2010, Phượng Hoàng Thượng Hải cuối cùng đã thu hút được vốn tư nhân, tiến hành cải cách thể chế, đồng thời mở rộng dòng sản phẩm, bắt đầu sản xuất và tiêu thụ nhiều mặt sản phẩm khác như: xe đạp, xe điện, xe trẻ con và xe lăn, bước lên con đường “Phượng hoàng niết bàn”.

Lịch sử hình thành và phát triển của xe đạp Vĩnh Cửu

Nếu so với xe đạp Phượng Hoàng thành lập năm 1959, xe đạp Vĩnh Cửu nhập khẩu thậm chí còn xuất hiện sớm gần 20 năm. Xưởng sản xuất xe đạp đầu tiên của Thượng Hải mở trên đường Đường Sơn năm 1940, phía Đông Bắc Thượng Hải, cũng chính là xưởng chế tạo Xương Hòa- tiền thân của Vĩnh Cửu Thượng Hải. Đây là một trong những nhà xưởng chế tạo xe đạp sớm nhất của Trung Quốc. Khi đó chiếc xe đạp hiệu “Neo Sắt” ra đời, đã thống nhất quy chuẩn 26 inch, thuần nhất một màu đen. Sau khi nước Trung Quốc mới được thành lập, công xưởng đã thiết kế một nhãn hiệu mới. Do ảnh hưởng của quan hệ hữu nghị giữa Trung Quốc và Liên Xô, nhãn hiệu mới mang biểu tượng của một con gấu Bắc Cực đứng ở trên đỉnh địa cầu, và tạm thời được đặt tên là” Hùng Cầu”. Sau đó nhà xưởng quyết định dựa vào sự đồng âm của tiếng Thượng Hải đổi “Hùng Cầu” thành “Vĩnh Cửu”. Đáng nói là, họ còn nghiên cứu ra loại “Xe tiêu chuẩn hóa”, thống nhất quy chuẩn và tiêu chuẩn của xe đạp Trung Quốc.

Năm 1957, ngài Trương Tuyết Phụ – nhà thiết kế công nghệ và mỹ thuật đã thiết kế nên thương hiệu “Vĩnh Cửu” mà người người đều biết và sử dụng đến tận bây giờ. Biểu tượng của xe được cấu thành từ sự biến hình của hai chữ “Vĩnh Cửu”, cấu tứ tinh diệu, đơn giản lại sinh động, khiến người ta nhìn vào là khó quên.

Năm 1979, Vĩnh Cửu bước vào thị trường Mỹ. George W. Bush – chủ nhiệm của sở liên lạc Mỹ trú tại Trung Quốc còn đặc biệt đạp xe đạp Vĩnh Cửu cùng phu nhân là Babala chụp ảnh lưu niệm bên cây cầu Kim Thủy ở Thiên An Môn, Bắc Kinh.

Những năm 70 của thế kỷ trước, xe đạp Vĩnh Cửu có địa vị rất cao trong lòng người dân, sự hiếm và đắt của xe đạp Vĩnh Cửu thời ấy có thể so với xe BMW của bây giờ. Rất nhiều người không thể mua nổi hoặc là không mua được xe đạp Vĩnh Cửu, liền đi mua một đống phụ kiện xe Vĩnh Cửu, tự mình lắp ráp xe. Xe đạp lắp ráp thường được xem như vật gia truyền, truyền từ đời cha đến đời con. Lúc đó, nhãn hiệu xe Vĩnh Cửu từng là vật đứng đầu trong “tứ đại kiện”, đứng sau đó là máy khâu hiệu “Hồ điệp” của Thượng Hải, đồng hồ đeo tay hiệu “Thượng Hải” và máy thu âm hiệu “Hồng Đăng” của Thanh Đảo. Từ những năm 70- 80 cho đến cuối thế kỷ trước, xe đạp không những là phương tiện đi lại của nhiều gia đình Trung Quốc mà còn là phương tiện vận chuyển quan trọng, đồ ăn đồ dùng hằng ngày của người dân đều dùng nó để vận chuyển về nhà. Thậm chí bố đón con tan học, cũng có thể đặt con trên khung xe đạp chở về nhà. Cũng vì vậy xe đạp được người dân Thượng Hải đặt cho cái tên trìu mến “lão xe tăng”.

Khi “Vương quốc xe đạp” trở thành “Vương quốc xe hơi”

Từ thập kỷ 1980 trở đi, Trung Quốc đã trải qua một sự biến đổi đáng kể trong cơ cấu giao thông và cuộc sống của người dân, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô đã chuyển đổi hoàn toàn cảnh quan đường phố, khiến xe hơi trở nên dễ dàng tiếp cận và phổ biến hơn. Trong khi đó, xe đạp dần mất đi vị trí dẫn đầu của mình trong cuộc sống hàng ngày của người dân Trung Quốc.

Trước khi cuộc sống đô thị phát triển mạnh mẽ, xe đạp là phương tiện chính để di chuyển của người dân Trung Quốc. “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu” đã tự hào đứng đầu với thiết kế độc đáo và chất lượng vượt trội, trở thành biểu tượng của một thời kỳ. Những chiếc xe đạp này đã đi vào lịch sử và trái tim của mọi người với khả năng vận chuyển hiệu quả, giúp họ vượt qua những khoảng cách trong cuộc sống hàng ngày.

Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế và công nghiệp ở Trung Quốc đã thúc đẩy mạnh mẽ việc tiếp cận xe hơi. Vào những năm 1980 và 1990, xe hơi trở nên dễ dàng hơn để sở hữu, với nhiều hãng sản xuất ô tô nước ngoài mở rộng hoạt động của họ tại Trung Quốc. Người dân bắt đầu thấy xe hơi như một biểu tượng của sự thịnh vượng và tiện nghi, và sự kết hợp giữa nhu cầu vận chuyển nhanh chóng và thú vị đã khiến cho xe hơi trở thành lựa chọn phổ biến. Xe đạp, mặc dù vẫn còn, dần trở thành một phương tiện ít được ưa chuộng hơn, đặc biệt ở các đô thị lớn.

Sự thay đổi này không chỉ liên quan đến cuộc sống hàng ngày của người dân mà còn ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị. Các thành phố lớn đã chứng kiến sự phát triển của hệ thống đường cao tốc và mạng lưới giao thông công cộng phức tạp hơn. Điều này đã làm giảm thiểu sự dựa vào xe đạp làm phương tiện vận chuyển hàng ngày, và “Phượng Hoàng” cùng “Vĩnh Cửu” dần trở nên hiếm hoi trên đường phố.

Sự thay đổi này cũng thể hiện sự thay đổi trong thái độ của người dân đối với xe đạp. Người Trung Quốc dần dần quen với sự thoải mái và tiện nghi mà xe hơi mang lại, và một số người thậm chí có thể đã quên cảm giác tự do của việc điều khiển chiếc xe đạp qua những con đường đô thị. Xe đạp trở nên ít phổ biến hơn và thường xảy ra ở các thị trấn, nông thôn hơn là ở các đô thị lớn.

Tuy nhiên, một sự kỳ diệu đã xảy ra trong những năm gần đây, và đó là cuộc tái xuất sắc của xe đạp.

Phục hồi và trỗi dậy: Cơ hội của xe đạp trong kỷ nguyên số

Mặc dù có sự trỗi dậy của xe hơi và sự suy giảm ban đầu của xe đạp, nhưng cuộc sống của xe đạp tại Trung Quốc vẫn chưa kết thúc. Trong thập kỷ gần đây, xe đạp đang trải qua một cuộc tái xuất sắc, và lý do chính cho điều này là sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và Internet.

Một trong những yếu tố quan trọng đó là sự xuất hiện và phổ biến của các ứng dụng di động cho việc chia sẻ xe đạp. Những ứng dụng này đã mang lại sự tiện lợi đáng kể cho người dân trong việc thuê xe đạp. Bất cứ ai có điện thoại thông minh và ứng dụng tương ứng có thể dễ dàng tìm kiếm xe đạp trong khu vực gần họ, thuê nó và sử dụng để di chuyển trong thành phố. Điều này đã giải quyết một phần lớn vấn đề ùn tắc giao thông và đỗ xe, đặc biệt ở các đô thị đông đúc.

Ngoài ra, xe đạp đã trở thành biểu tượng của cuộc sống xanh, thân thiện với môi trường. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tăng cường ý thức về bảo vệ môi trường, việc sử dụng xe đạp đang được coi là một cách bảo vệ hành tinh và giảm thiểu tác động tiêu cực lên không khí và môi trường. Giới trẻ đặc biệt đã đón nhận xe đạp như một phương tiện di chuyển “cool ngầu,” thể hiện sự xu hướng và phát triển cá nhân.

Ở nhiều thành phố, các con đường dành riêng cho xe đạp đã xuất hiện. Điều này tạo ra không gian an toàn cho những người yêu thích loại phương tiện này. Việc có các đường dành riêng cho xe đạp làm tăng tính an toàn khi di chuyển, đồng thời giúp xây dựng một cộng đồng yêu thích xe đạp mạnh mẽ hơn.

Ví dụ, thành phố Amsterdam ở Hà Lan nổi tiếng với mạng lưới đường dành riêng cho xe đạp hoàn hảo, và điều này đã giúp thúc đẩy việc sử dụng xe đạp và tạo ra một không gian đô thị thân thiện với người dân và môi trường. Trong Trung Quốc, một số thành phố cũng đã áp dụng mô hình tương tự, và kết quả là cuộc sống của người dân đang trở nên thuận tiện hơn và bảo vệ môi trường hơn.

Ký ức về “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu” có thể đã mờ nhạt trong một thời gian, nhưng với sự trỗi dậy của xe đạp trong kỷ nguyên số và những cơ hội mới mở, chúng vẫn tiếp tục sống trong tâm hồn của người dân Trung Quốc. Xe đạp không chỉ là một phương tiện di chuyển, mà còn là một biểu tượng của sự phục hồi, sáng tạo và sự thay đổi tích cực trong cuộc sống đô thị.

Dù với sự trỗi dậy của xe đạp trong kỷ nguyên số, ký ức về “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu” vẫn in sâu trong lòng người dân Trung Quốc. Những chiếc xe đạp này đã đồng hành với họ trong hành trình của cuộc đời, từ những kỷ niệm tuổi thơ đến những khoảnh khắc quan trọng của cuộc sống. Ký ức về “Phượng Hoàng” và “Vĩnh Cửu” không chỉ liên quan đến việc sử dụng xe đạp, mà còn đánh dấu những giai đoạn quan trọng trong lịch sử và phát triển xã hội của Trung Quốc. Chúng là một phần không thể thiếu của di sản văn hóa và sự hồi tưởng của người dân.